AYM’den İletişim Başkanlığı Kararnamesine İptal
Anayasa Mahkemesi (AYM), Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’na basın ve ifade özgürlüğüne müdahale yetkisi veren Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ni iptal etti. Bu karar, kamuoyunda büyük yankı uyandırırken, ifade özgürlüğü açısından önemli bir adım olarak değerlendirildi.
AYM tarafından yayımlanan açıklamada, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı bünyesinde “manipülasyon ve dezenformasyonla mücadele” amacıyla kurulan Stratejik İletişim ve Kriz Yönetimi Dairesi Başkanlığı ile ilgili düzenlemenin, basın ve ifade özgürlüğüne müdahale teşkil ettiği vurgulandı.
Anayasa Mahkemesi’nin İletişim Başkanlığı Yetkileri Hakkındaki Kararı
AYM’nin açıklaması, “Bu bağlamda kuralların, kapsamları itibarıyla Anayasa’nın İkinci Kısım İkinci Bölümü’nde yer alan kişi hakları ve ödevleri ile ilgili düzenlemeler içerdiği görülmüştür. Anayasa Mahkemesi, 27/12/2023 tarihinde E.2020/88 numaralı dosyada, (66) numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 5. maddesiyle (14) numaralı İletişim Başkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ne eklenen 6/A maddesinin (c) ve (ç) bentlerinin konu bakımından yetki yönünden Anayasa’ya aykırı olduklarına ve iptallerine karar vermiştir.” ifadesiyle karara açıklık getirdi.
Basın Hürriyeti Vurgusu
Dava konusu kurallar, Türkiye Cumhuriyeti’ne yönelik iç ve dış tehdit unsurlarını analiz ederek stratejik iletişim ve kriz yönetimi açısından gerekli tedbirleri uygulamak amacıyla İletişim Başkanlığı’nın (Başkanlık) görevleri arasında yer alıyordu. Ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı yürütülen psikolojik harekât, propaganda ve algı operasyonu faaliyetlerini belirleyerek her türlü manipülasyon ile dezenformasyona karşı faaliyette bulunmak da bu görevler arasında sayılmaktaydı.
Başvuru Gerekçesi
Dava dilekçesinde, bu kuralların Başkanlığa verilen stratejik iletişim ve kriz yönetimiyle ilgili görevlerin haberleşme ve basın özgürlüğü ile ilişkili olduğu belirtilmiş, bu nedenle bu tür düzenlemelerin yalnızca kanunla yapılabileceği vurgulanmıştır. Ayrıca, temel hak ve özgürlüklerin Cumhurbaşkanlığı kararnamesi (CBK) ile düzenlenemeyeceği ve kurallarda öngörülen görevler kapsamında alınacak tedbirlerin genel çerçevesinin ilke ve esaslarının belirlenmediği ifade edilmiştir.
Mahkemenin Değerlendirmesi
Anayasa’nın 104. maddesi gereğince, Anayasa’nın İkinci Kısmı’nın Birinci ve İkinci Bölümlerinde yer alan temel haklar ile Dördüncü Bölümü’nde bulunan siyasi haklar ve ödevlerin Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle düzenlenemeyeceği belirtilmiştir. Dava konusu kurallar, Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı yürütülen algı operasyonları sonucunda ortaya çıkan krizlerin stratejik iletişimle yönetilmesine yönelik tedbirler almak ve her türlü manipülasyon ile dezenformasyona karşı faaliyette bulunmak amacı taşımaktadır. Bu nedenle, alınacak tedbirler ve gerçekleştirilecek faaliyetlerin Anayasa’nın 26. maddesinde yer alan düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti ile 28. maddesinde yer alan basın hürriyeti ile doğrudan ilişkili olduğu açıktır.
(BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)
