Farklılaştırılmış Eğitim Yaklaşımı ile Öğrenme Süreçlerinin Zenginleştirilmesi
Millî Eğitim Bakanlığı, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli çerçevesinde eğitim sistemine ilk kez kapsamlı bir şekilde entegre edilen “farklılaştırılmış eğitim” ile özel eğitim ihtiyacı olan kaynaştırma/bütünleştirme öğrencilerinin sınıflarda akranlarıyla birlikte öğrenme süreçlerini zenginleştirmek amacıyla yeni stratejiler belirlemiştir. Bu bağlamda, sınıflardaki özel eğitim öğrencilerinin hem akademik hem de sosyal açıdan desteklenmesi hedeflenerek uluslararası normlara uygun 12 rehber kitap hazırlanmış ve öğretmenlerin kullanımına sunulmuştur. Bu kitaplar, öğretmenlerin sınıf içi uygulamalarında yararlanabilecekleri çeşitli örnekler ve yöntemler içermektedir. Söz konusu yöntemler, her öğrencinin bireysel ihtiyaçlarına uygun olarak derslerin nasıl farklılaştırılabileceği konusunda pratik bilgiler sunmaktadır.
Farklılaştırılmış Eğitim
Farklılaştırılmış eğitim, her öğrencinin öğrenme hızına, yeteneklerine, ilgi alanlarına ve bireysel ihtiyaçlarına uygun olarak şekillendirilen bir öğretim yaklaşımıdır. Yeni eğitim ve öğretim döneminde, bu yaklaşım yeni müfredatla ilk kez geniş kapsamlı bir şekilde hayata geçirilecektir. Öğrencilerin fiziksel, bilişsel, duygusal ve davranışsal özellikleri dikkate alınarak eğitimde fırsat eşitliği sağlanması amaçlanmakta; bu sayede öğrencilerin kendilerine özgü öğrenme yollarını keşfetmeleri ve eğitim süreçlerinden maksimum verim elde etmeleri hedeflenmektedir. Bu yeni yaklaşımda, öğrenciler arasındaki bireysel farklılıklar göz önünde bulundurularak öğretim süreci esnek ve etkili hale getirilecektir. Ayrıca öğretmenlere, her öğrencinin öğrenme stiline uygun yöntemleri uygulama imkânı tanınacaktır. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin bu yaklaşımı, öğrencilerin eğitimdeki başarılarını artırmayı ve potansiyellerini en üst düzeye çıkarmayı amaçlamaktadır.
Destekleme ve Zenginleştirme Yaklaşımları
Yeni müfredatta farklılaştırmanın iki temel boyutu olan destekleme ve zenginleştirme yaklaşımlarına özel önem verilmiştir. “Destekleme”, özellikle öğrenme sürecinde daha fazla zaman ve tekrar ihtiyacı duyan öğrenciler için uygun stratejiler geliştirmeyi hedeflerken, bu öğrencilerin sınıf içindeki başarılarını artırmayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda, her öğrencinin bireysel öğrenme hızına uygun olarak ders içeriği, süreç, ürün ve ortamlar adapte edilerek tüm öğrencilerin eşit öğrenme fırsatlarına sahip olmaları sağlanmaktadır. “Zenginleştirme” ise yüksek performans gösteren veya potansiyeli yüksek öğrenciler için daha derinlemesine öğrenme fırsatları sunmayı amaçlamaktadır. Bu öğrenciler için müfredat içerikleri genişletilerek ve öğrenme etkinlikleri çeşitlendirilerek bireysel gelişimlerine katkı sağlanmaktadır. Bu sayede öğrencilerin temel bilgileri öğrenmenin ötesine geçerek derinlemesine analiz yapabilme ve eleştirel düşünme becerilerini geliştirmeleri teşvik edilmektedir.
Somut Uygulamalar: Öğretmen Rehber Kitapları ve Kılavuzlar
Bu doğrultuda, Millî Eğitim Bakanlığı, ortaöğretim düzeyindeki öğretmenlere yönelik “Farklılaştırılmış Öğretim Etkinlikleri” rehber kitaplarını yayımlamıştır. Bu kitaplar; 9, 10, 11 ve 12. sınıf öğrencilerine yönelik Türk dili ve edebiyatı, matematik, tarih, coğrafya, felsefe, fizik, kimya, biyoloji ve İngilizce derslerinde farklılaştırma uygulamalarını destekleyecek içerikler sunmaktadır. Kitaplar; sınıf içi etkileşimlerin artırılması, işbirliğine dayalı öğrenme ortamlarının oluşturulması ve öğrencilere öz güven kazandırılması gibi hedefler doğrultusunda farklılaştırılmış öğretim stratejilerini içermektedir. Her öğrencinin bireysel öğrenme ihtiyaçları düşünülerek hazırlanan bu kitaplarda derslerin içeriği, süreci ve ürünleri farklılaştırma teknikleriyle zenginleştirilmiş ve öğrenme ortamları bu stratejilere göre şekillendirilmiştir.
Kaynaştırma Öğrencileri
Rehber kitaplarda, öğrencilerin öğrenme sürecinde karşılaştıkları zorlukları aşmalarına yardımcı olacak müdahale stratejileri detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Bu stratejiler, öğrencilerin ihtiyaçlarına göre ders içeriğini, öğretim yöntemlerini, sınıf ortamını ve değerlendirme yöntemlerini uyarlamayı kapsamaktadır. Öğretmenlerin, öğrencilerin güçlü yanlarını öne çıkararak eksiklerini gidermeye yönelik stratejiler geliştirmeleri teşvik edilmektedir. Rehber kitaplar, özellikle kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim alan öğrenciler için büyük önem taşımaktadır. Bu kitaplar, bu öğrencilerin sınıf içi performanslarını artırmayı ve öğrenme süreçlerine daha etkin katılımlarını sağlamayı hedeflemektedir. Kaynaştırma öğrencilerinin eğitimde akranlarıyla eşit seviyede ilerleyebilmesi için gerekli destekleme çalışmaları müfredata dahil edilmiştir; bu sayede “Farklılaştırılmış Öğretim ve Müdahale Stratejileri” öğretmen rehber kitapları, öğretmenlere yol gösterici olması amacıyla detaylı bir şekilde tasarlanmıştır. Rehberler, öğrencilerin akranlarıyla öğrenme süreçlerine etkin katılımlarını sağlamak için gerekli tüm araçları sunmaktadır. Müdahale stratejileri, öğrencilerin hem akademik hem de sosyal açıdan desteklenmelerine odaklanmaktadır.
Derslerin Nasıl Farklılaştırılabileceğine İlişkin Pratik Bilgiler
Kitaplarda, öğretmenlerin sınıf içi uygulamalarında yararlanabilecekleri birçok örnek ve yöntem sunulmuştur. Bu yöntemler, sınıf içinde her öğrencinin farklı ihtiyaçlarına uygun olarak derslerin nasıl farklılaştırılabileceğine dair pratik bilgiler içermektedir. Öğretmenlerin bu yöntem ve stratejileri derslerinde kullanmaları, hem öğrencilerin öğrenme deneyimlerini zenginleştirecek hem de bireysel başarılarını artıracaktır. Rehber kitaplarda öğrencilerin öngörülebilir öğrenme güçlükleri dikkate alınarak etkinlikler üzerinde farklılaştırmalar yapılmıştır. Ayrıca uluslararası normlara ve uygulamalara uygun olarak hazırlanan bu rehberlerde, sosyal kabul, olumlu sınıf iklimi oluşturma ve etkili sınıf yönetimi stratejileri gibi konular da ele alınmıştır.
Lise Öğrencileri için Yeni Kılavuz Yolda
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli kapsamında ortaöğretim öğrencilerine yönelik “Farklılaştırılmış Öğretim ve Müdahale Stratejileri” kılavuzu da hazırlanmaktadır. İlk aşamada 9. sınıf öğrencileri için Türk dili ve edebiyatı, matematik, fizik, kimya, biyoloji, tarih ve coğrafya derslerine yönelik tasarlanan çalışmada, ilerleyen süreçte 10, 11 ve 12. sınıflar da yer alacaktır. Kılavuz, öğrencilerin mevcut müfredatın ötesine geçerek daha derin ve geniş kapsamlı bir öğrenme deneyimi yaşamalarını amaçlamaktadır. Zenginleştirilmiş öğrenme tasarımları, öğrencilerin bilgi, beceri, değer ve eğilimlerini en üst düzeye çıkarmayı hedeflerken öğretmenler için de uygulamaya yönelik kapsamlı bir kaynak sunmaktadır. Kılavuzda yer alan etkinlikler, öğrencilerin aktif katılımını sağlamak ve öğrenilen bilgilerin kalıcılığını artırmak amacıyla Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin hedeflerine uygun olarak, öğrencilerin akademik başarılarını destekleyecek ve onların daha karmaşık düşünme becerilerini geliştirmelerine olanak tanıyacak şekilde tasarlanmıştır. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)
