Uzman Klinik Psikolog Penbesel Özdemir, deprem travması ve yas sürecinin beş aşamadan oluştuğunu belirtiyor. Bu evreler inkar, öfke, pazarlık, depresyon ve kabul olarak sıralanmaktadır. Her bir aşamanın farklı süreçlerden geçildiğini ve her bireyin bu süreçleri farklı şekilde deneyimleyebileceğini vurgulamaktadır.
Deprem Travması ve Yas Sürecindeki Aşamaların Detayları
- İnkar Aşaması: Kişinin yaşadığı beklenmedik durumu kabul etmekte zorlandığı, şok ve inkar aşaması olarak adlandırılan evre.
- Öfke Aşaması: Kayıp sonrası hayal kırıklığı, suçluluk ve pişmanlık duygularının arttığı evre.
- Pazarlık Aşaması: Kaybedilen kişinin geri dönmesi üzerine yapılan pazarlık süreci, ölüme yakın hissedilen yakınlar için özellikle geçerli bir aşama.
- Depresyon Aşaması: Kaybın verdiği çaresizlik ve depresyonun yaşandığı dönem; isteksizlik, karamsarlık, suçluluk gibi duygular bu aşamada belirgindir.
- Kabul Aşaması: Ölümün bir gerçek olarak kabul edildiği ve yaşamın devam edebileceği gerçeğinin anlaşıldığı aşama.
Her Bireyin Farklı Yaşadığı Yas Süreci
Özdemir’e göre, yas sürecinde herkesin aşamaları farklı süreçlerde deneyimlediği ve sıralı bir şekilde ilerlemediği belirtiliyor. Örneğin, birinin öfke aşamasında uzun süre kalırken başkasının kabul aşamasına daha kolay geçebileceği ifade ediliyor.
Uzamış Yas Durumunda Destek Alınmalı
Uzman Psikolog Penbesel Özdemir, eğer yas süreci uzun bir süreç haline gelmişse ve belirli belirtiler ortaya çıkmışsa (örneğin, sürekli özlem hali, güvensizlik, depresyon gibi), mutlaka psikolojik destek alınması gerektiğini vurguluyor.
